Verslagen en presentaties informatiebijeenkomsten

Datum: 12 mei 2025
Locatie: MFC 't Werflân, Rottevalle 
Aantal aanwezigen: 26 inwoners en 4 vertegenwoordigers van de gemeente

Algemeen

Op de informatieavond heeft de gemeente in de vorm van een presentatie een korte toelichting gegeven op de aanleiding, totstandkoming en de inhoud van het concept-Ruimtelijk Ontwikkel-perspectief. Hieronder zijn de reacties van de aanwezigen tijdens de informatiebijeenkomst in Rottevalle samengevat.  

• Presentatie ROP Informatiebijeenkomst Rottevalle 12 mei 2025 (pdf 1,2 MB)

Samenvatting van de ingebrachte punten

1. Lelylijn
   Enkele aanwezigen gaven aan dat de Lelylijn wat hun betreft geen toegevoegde waarde heeft voor de gemeente. Er werd getwijfeld aan het belang ervan voor Rottevalle.
2. Woonbehoefte in Rottevalle
   De aanwezigen vonden het verhaal over het ROP duidelijk, maar vroegen zich af of de gemeente voldoende inzicht heeft in de specifieke woonvraag in Rottevalle. In Rottevalle zijn momenteel vooral particuliere ontwikkelaars actief die voor verschillende locaties woningbouwplannen voorbereiden. Enkele aanwezigen spreken hun zorgen uit of deze woningbouwplannen in voldoende mate en tempo kunnen voorzien in de vraag vanuit het dorp. 
3. Woningbouw en doorstroming
   Er is een grote behoefte aan woningen voor zowel jongeren als ouderen. Aanwezigen geven aan dat door het gebrek aan nieuwbouw in de afgelopen tien jaar, veel jongeren vertrekken naar omliggende dorpen, zoals Houtigehage, en naar Drachten. Er zou meer aandacht moeten zijn voor doorstroming van ouderen naar kleinere wo-ningen zodat er ruimte ontstaat voor jongeren. Aanwezigen constateren dat Rottevalle niet specifiek met naam wordt genoemd in het ROP, wat tot zorgen leidt over de aandacht voor het dorp. Meerdere aanwezigen pleiten voor versnelling van huidige initiatieven. De gemeente wordt opgeroepen meer regie te pakken. Dorpsbelangen geeft aan dat ze graag samen met inwoners meedenken hoe de woningbouw te versnellen en beter aan te laten sluiten op de behoefte. Het uitzetten van een (periodieke) enquête, zo mogelijk met hulp van de gemeente, zou kunnen helpen om de behoeften van het dorp beter in beeld te brengen.
4. Toewijzing van huurwoningen
   Er werd opgemerkt dat veel huurwoningen worden toegewezen aan mensen van buiten het dorp. Dit zou de kansen voor lokale jongeren beperken.
5. Recreatie en infrastructuur
   Recreatie werd gemist als thema in het ROP. De bestaande fietspaden zijn volgens aanwezigen te smal. Verschillende aanwezigen zien mogelijkheden om de recreatieve potentie van Rottevalle e.o. beter te benutten. Ze vragen de gemeente bij de ruimtelijke ontwikkeling hier rekening mee te houden. Er werd om verduidelijking gevraagd over het geplande 'fietsrondje' (opwaardering van fietsinfrastructuur) rond de Leijen. De verkeersveiligheid van de fietsroute van het dorp naar de Leijen verdient aandacht.
6. Ontwikkeling van andere dorpen
   De keuze om woningbouw met name te concentreren in Boornbergum en Oudega werd begrepen, maar men vond dat Rottevalle hierbij niet vergeten mag worden. Het dorp beschikt ook over voorzieningen zoals een winkel en een bakkerij, die ondersteuning verdienen. De aanwezigen begrijpen dat de gemeente met een grote woningbouwopgave wordt geconfronteerd en vinden het logisch dat de gemeente er voor kiest de woningbouw te concentreren in Drachten, Boornbergum en Oudega. Aanwezigen geven aan dat dit niet ten koste mag gaan van ontwikkelingen in Rottevalle.
7. Grondbeleid
   Er werd kritiek geuit op het gemeentelijk beleid om grondposities, zoals bij de rondweg, te verkopen. Deze grond had volgens aanwezigen beter gebruikt kunnen worden voor woningbouw.
8. Duurzame energie
   Er werd gevraagd naar het beleid rondom windmolens.
9. Bedrijvigheid
   De functie ‘werken’ in aanloopgebieden verdwijnt volgens sommigen te vaak, wat leidt tot verlies van bedrijvigheid. 
10. Landbouw en verkeer
    Er werd gevraagd of er voldoende toekomstperspectief is voor de landbouw. Ook werd verkeersveiligheid besproken, met name in relatie tot breed landbouwver-keer, viezigheid op de wegen, geluidsoverlast. En handhaving

Datum: 22 mei 2025
Locatie: Dorpshuis, Drachtstercompagnie 
Aantal aanwezigen: 30 inwoners + vertegenwoordiging gemeente (ambtelijk en bestuurlijk)

Algemeen

Op de informatieavond over het ROP heeft de gemeente uitgelegd wat de bedoeling is van het ROP, wat de belangrijkste uitgangspunten zijn en wat het ROP voor Drachtstercompagnie betekent. De uitleg gebeurde aan de hand van een presentatie. Deze presentatie is als separate bijla-ge aan dit verslag toegevoegd. Op deze pagina zijn de vragen en reacties van de aanwezigen tijdens de informatiebijeenkomst in Drachtstercompagnie samengevat, net als de reactie van de gemeente.  

• Presentatie ROP Informatiebijeenkomst Drachtstercompagnie 21 mei 2025 (pdf 2,5 MB)

Tot de zomer gaat de gemeente op verschillende plekken in de gemeente in gesprek met haar inwoners. De feitelijke weergave van iedere bijeenkomst wordt in een verslag vastgelegd. Na de zomer deelt de gemeente een overkoepelende reactienota waarin wordt uitgelegd hoe de ge-meente met alle reacties wil omgaan die zijn opgehaald in de verschillende bijeenkomsten.   

Samenvatting van de besproken punten

Vliegveld Drachten 

• De aanwezigen constateren dat Vliegveld Drachten niet als ontwikkelgebied is ingekleurd in het ROP. Dat leidt tot de vraag in hoeverre de gemeente de intentie heeft om het vliegveld op de lange termijn te behouden voor Smallingerland. De aanwezigen constateren ook dat de gemeente in haar schetsen een ontwikkelgebied voor energie, landschap en werken heeft ingetekend ten oosten van het vliegveld. Dit ontwikkelgebied overlapt met de huidige aanvliegroute van het vliegveld. De aanwezigen vragen zich af of dat ontwikkelgebied wel samen kan gaan met de aanvliegroute van het vliegveld.
• De gemeente geeft aan dat de vastgelegde aanvliegroute inderdaad tot hoogtebeperkingen leidt aan de oostkant van het vliegveld. Die hoogtebeperkingen zijn vooral aan de orde in het centrum van de aanvliegroute. De beperkingen nemen snel af aan weerskanten van de aanvliegroute, waardoor de ontwikkeling aan de oostkant van het vliegveld waarschijnlijk maar beperkt wordt belemmerd. 
• De gemeente legt verder uit dat enkele jaren geleden is besloten Vliegveld Drachten te behouden voor Smallingerland. Daarom is Vliegveld Drachten ook niet als ontwikkelgebied ingekleurd op de kaart. De gemeente heeft de gronden in erfpacht uitgegeven aan Stichting Vliegveld Drachten. Deze Stichting heeft de taak om binnen de afgesproken voorwaarden en de huidige contouren in het luchtvaarbesluit het vliegveld te ontwikkelen. Op dit moment wordt onder andere verkend of aan de noordkant van het vliegveld (de zijde van de Knobben) hangarwoningen kunnen worden gerealiseerd. Op de zuidzijde van het vliegveld wordt ruimte gezien voor aan de luchthaven gerelateerde bedrijvigheid. Als beide ontwikkelingen uiteindelijk door gaan, dan is het mogelijk dat er via bedrijventerrein A7 een ingang/toegang naar het vliegveld komt.  

Groene loper 

• De aanwezigen vragen zich af wat de Groene Loper is. De gemeente legt uit dat de genoemde ‘Groene Loper’ gaat over de wens van de gemeente om Drachtstercompagnie met een nieuwe fietsroute beter te verbinden met Drachten. De plannen hiervoor zijn nog niet concreet, onder andere omdat de gemeente voor deze fietsverbinding nog niet alle gronden in eigendom heeft.
• Een aanwezige geeft de gemeente mee om ook te kijken in hoeverre Drachtstercompagnie beter kan worden ontsloten op de fiets via bestaande wegen langs de Knobben. 

Locatie van het ontwikkelgebied Drachtstercompagnie 

• In de conceptversie van het ROP is aan de noordwestzijde van het dorp een ontwikkelgebied voor wonen, energie en landschap ingetekend. De aanwezigen geven dat dit gebied beter op de plek van de huidige ijsbaan kan worden getekend. Want de ijsbaan is al langer in beeld voor woningbouwplannen.  
• De gemeente geeft aan dat de schetsen in het ROP indicatief zijn, vooral bedoeld om een beeld te geven van de benodigde ruimte. Het is inderdaad logisch om de locatie van de ijsbaan mee te nemen in de definitieve versie van het ROP.  

Woningbouw in Drachtstercompagnie  

• De gemeente legt uit dat de vraag naar woningen momenteel hoog is. De wachttijd voor een sociale huurwoning in Smallingerland is op dit moment het hoogste van alle gemeenten in Fryslân. Bovendien moeten we rekening houden met woonwensen in de toekomst. Gelet op de verwachte krimp van de beroepsbevolking acht de gemeente het daarnaast wenselijk om (in beperkte mate) ook woningen in Smallingerland te realiseren voor inwoners die op dit moment nog woonachtig zijn buiten de gemeente. 
• De aanwezigen zijn benieuwd wat het betekent dat er in Drachtstercompagnie wordt gebouwd naar behoefte. De gemeente legt uit dat er in Drachtstercompagnie ruimte is om in haar eigen woningvraag te kunnen voorzien. Woningbouwplannen moeten zo goed mogelijk aansluiten bij de behoefte vanuit het dorp, er is op voorhand geen minimaal of maximaal aantal woningen vastgelegd. 
• De gemeente geeft aan in Drachtstercompagnie maar weinig grond in eigendom te hebben. De gemeente is voor woningbouw dus ook deels afhankelijk van particuliere initiatieven.
• Een aantal aanwezigen merkt op dat dat de huidige plannen rondom de Steenvlinder in hun ogen niet inspelen op de behoefte vanuit het dorp. De gemeente zegt toe dit te onderzoeken. De aanwezigen geven aan dat de zorgen over de woningbouwplannen eerder bij de gemeente kenbaar zijn gemaakt, maar dat in de ogen van de aanwezigen hier door de gemeente te weinig is mee gedaan. 
• De gemeente wordt gevraagd naar haar afweging voor de aankoop van het dorpscafé. De gemeente licht toe dat ze destijds het café heeft gekocht, omdat de gemeente dacht de onderliggende gronden nodig te hebben voor de ontsluiting van de woningbouw die is gedacht op de locatie van de ijsbaan. Er waren ook geen andere gegadigden. 
• Inmiddels ziet de gemeente ook andere mogelijkheden om de ijsbaanlocatie te ontsluiten. Dit betekent dat sloop van het café niet per se noodzakelijk wordt geacht om op de ijsbaanlocatie woningen te realiseren. 
• Op een vraag wanneer de ijsbaanlocatie zal worden ontwikkeld geeft de gemeente aan dat dit nog niet duidelijk is. Er zijn wat eerste schetsen voor de locatie. Belangrijk is dat eerst wordt bekeken wat de behoefte aan woningen is in het dorp. De gemeente geeft aan dit graag met het dorp samen te verkennen. Het uiteindelijke moment van ontwikkelen zal verder ook afhangen van de beschikbare capaciteit bij de gemeente. Er zijn momenteel veel woningbouwplannen in Smallingerland die de nodige capaciteit vragen van de gemeente. 

Uitbreiding bedrijventerrein A7 

• Er wordt gevraagd voor welke doelgroep de beoogde uitbreiding van het bedrijventerrein A7 is. De gemeente licht toe dat de beoogde uitbreiding allereerst noodzakelijk is om de groei van al gevestigde bedrijven in Smallingerland te kunnen faciliteren. Daarnaast wil de ge-meente (in beperkte mate) ook ruimte bieden aan bedrijven die van toegevoegde waarde zijn voor de economische structuur van de gemeente. Bijvoorbeeld doordat een bedrijf een bij-drage kan leveren aan een maatschappelijke opgave waar wij als gemeente voor staan of doordat zij werkgelegenheid kan bieden voor mensen in de regio. De gemeente denkt niet aan bedrijven die een grote impact op het milieu en de omgeving hebben. 
• Een aantal van de aanwezigen benadrukt dat het ook van belang is aandacht te houden voor de bestaande bedrijventerreinen. Sommige stukken van bedrijventerrein de Haven verkeren volgens aanwezigen in een verslechterde staat. 
• De gemeente geeft aan zich in dit beeld te herkennen. Samen met ondernemers op de Ha-ven wordt gewerkt aan een ontwikkelplan. De gemeente houdt daarbij rekening met het feit dat zij zelf beperkte instrumenten heeft om bijvoorbeeld eigenaren te verplichten iets aan de uitstraling van een bedrijfspand te doen. Ook geldt dat jongen/startende bedrijven het vaak niet zo erg vinden om een wat minder fraai pand tegen lage kosten te betrekken. 

Energie

• Enkele aanwezigen geven de gemeente mee voorzichtig te zijn met het opofferen van landbouwgrond voor zonneparken. Ook gelet op de huidige problemen op het energienet  en ver-anderende salderingsregels voor particulieren met zonnepanelen.
• Een aanwezige waarschuwt de gemeente voor de negatieve effecten van windmolens en het restafval voor mensen en dieren. 

Overig

• Opgemerkt wordt dat het transformeren van leegstaande winkelpanden in het centrum van Drachten ook een mogelijkheid is om in de vraag naar woningen te kunnen voorzien. De gemeente geeft aan dat hier al volop ruimte voor is. De gemeente vertelt ook dat de leeg-stand in Drachten momenteel beperkt is. 
• Een aanwezige constateert dat in andere regio’s nog veel oude zandpaden aanwezig zijn waar veelvuldig door mountainbikers gebruik van wordt gemaakt. Aan de gemeente wordt de suggestie meegegeven te kijken in hoeverre ook in Smallingerland de oude zandpaden kunnen worden teruggebracht of toegankelijk worden gemaakt voor mountainbikers. 

Reactiekaarten

Tijdens de bijeenkomst zijn door aanwezigen ook enkele reactiekaarten ingevuld en in de ideeenbus gedaan. Hieronder staan die reacties uitgeschreven:

Wat vindt u het meest waardevol aan uw dorp of wijk en zou u graag behouden of versterken?

• De rust & ruimte in het dorp, de 'mienskip', niet te hard groeien, ik vind het heerlijk om door het weiland en het groen naar huis te komen. Wel zou ik de groenvoorziening versterken voor bijen/vlinders/insecten/vogels.
• MFC, sportvereniging, cultuurlandschap (wandelen)
• Landschap, voorzieningen zoals school/sport
• Groene omgeving, rust, gemoedelijkheid v/d mensen, groen/natuur
• MFC, school, TFS, coulisselandschap, bereikbaarheid A7-N31, we wonen hier zeer centraal, fietspad verbetering Folgerasterloane richting Houtigehage, Fietspad aan Smidswei

Wat vindt u van de keuzes? Wat is goed en wat ziet u liever anders?

• Graag betere verbinding(sweg) naar Transferium Oost, veiligere route de Knobben voor fiet-sers of apart fietspad
• Aan de slag met woningbouw, ijsbaanlocatie is reeds eigendom gemeente, ijsbaan kan wor-den verplaatst ten westen van sportvelden
• Bouwen naar behoefte is goed, let op balans jongeren-seniorenwoningen en niet te groot!

Welke voorwaarden zou u willen meegeven voor de ontwikkeling van het deel-gebied waar u woont of werkt?

• Zorg voor ontwikkeling voor alle doelgroepen (jong/oud), dorpsbewoners blijven graag in het dorp.
• Ruimte voor recreatie, ruimte voor biodiversiteit
• Voor woningbouwontwikkeling rekening houden met doelgroep ouderen (doorstromen) en jongeren. In Het lint zijn er ook nog wel mogelijkheden
• Blijf aanhaken bij de inwoners

Tot slot hadden de aanwezigen de mogelijkheid om op de reactiekaarten ook overige opmerkin-gen aan de gemeente mee te geven. Hierop kwamen de volgende reacties binnen: 

• Blijf het dorp betrekken!
• Voor bedrijventerrein meer inzetten op beter benutten bestaande locaties (De Haven) en minder op nieuwe uitleg.
• Onderzoek of energie zonnepanelen gedeeld kan worden met de buren die geen panelen hebben.

Datum: 2 juni 2025 
Aantal aanwezigen: Ongeveer 70

Algemeen

Op de informatieavond heeft de gemeente in de vorm van een presentatie een korte toelichting gegeven op de aanleiding, totstandkoming en de inhoud van het concept-Ruimtelijk Ontwikkelperspectief. Hieronder zijn de reacties van de aanwezigen tijdens de informatiebijeenkomst in Oudega samengevat. 

• Presentatie ROP Informatiebijeenkomst Oudega 2 juni 2025 (pdf 3,8 MB)

Deze avond van 2 juni is bedoeld om informatie te delen over het Ruimtelijk Ontwikkelperspectief en de eerste vragen te beantwoorden. Op een tweede avond, gepland op donderdag 3 juli, is er extra tijd en ruimte om voor wie dat wil verdiepend in gesprek te gaan over het ROP. Een uitnodiging voor deze avond volgt zeer binnenkort.

Tot de zomer gaat de gemeente op verschillende plekken in de gemeente in gesprek met haar inwoners. De feitelijke weergave van iedere bijeenkomst wordt in een verslag vastgelegd. Na de zomer deelt de gemeente een overkoepelende reactienota waarin wordt uitgelegd hoe de ge-meente met alle reacties wil omgaan die zijn opgehaald in de verschillende bijeenkomsten.   

Samenvatting van de besproken punten

Woningbouw

• Hoe lang duurt dit traject voordat het eerste huis staat?
  • Het ROP heeft een bepaald abstractieniveau. In het gemeentelijk Omgevingsplan wordt uiteindelijk de planologische mogelijkheid geboden om woningen te kunnen bouwen. Voordat het ROP in het Omgevingsplan is vertaald, zijn we zeker twee jaar verder. Er zal bijvoorbeeld ook een goed stedenbouwkundig plan moeten worden gemaakt. De eventueel nog niet beschikbare grond zal moeten worden verworven. Daarna kan eventuele bouwgrond bouwrijp worden gemaakt en vervolgens kan de eerste woning worden gebouwd. Het duurt nog zeker drie tot vijf jaar voordat de bouw van de eerste woning kan worden gestart.
• Er komen meer woningen dan Oudega zelf nodig heeft, komt daar nog een percentage van?
  • Nee, wij hebben geen percentage. Maar wij horen ook graag van de bewoners van Oudega wat passend wordt geacht voor het dorp. De wens om te bouwen hangt, wat de gemeente betreft, vooral samen met de aanwezigheid van diverse voorzieningen in het dorp. Oudega heeft een duidelijke centrumfunctie met een school, een winkel en een bakker. Die willen we graag behouden en zo mogelijk versterken, zodat het dorp daar blijvend plezier van heeft. 
• Hoe meet je de eigen woningbehoefte?
  • De gemeente heeft de eigen woningbehoefte van de dorpen en van Drachten in beeld laten brengen via een woningmarktonderzoek. De gemeente laat zo'n onderzoek regelma-tig uitvoeren om steeds een actueel beeld van de vraag naar woningen in een bepaalde plaats te hebben. Bij het bepalen van de eigen woningbehoefte spelen de leeftijdsopbouw van de bevolking en het verschil tussen verhuizingen uit en naar Oudega een rol. Naast de eigen woningbehoefte kan de gemeente ook een ambitie hebben om meer woningen te realiseren, bijvoorbeeld omdat het leerlingaantal van de school vermindert of omdat het aantal klanten voor winkelvoorzieningen kleiner wordt. Door meer bij te bouwen dan op basis van de eigen woningbehoefte noodzakelijk is, kun je het draagvlak voor voorzieningen vergroten. De bouw van woningen wordt bemoeilijkt door de regelgeving op het gebied van stikstof. Oudega ligt dicht bij het Natura 2000-gebied Alde Feanen. Dat gebied is zeer gevoelig voor een hoge stikstofneerslag. Omdat de bouw van woningen maar vooral ook het gebruik van woningen leidt tot een hogere stikstofuitstoot, kan er maar beperkt per jaar worden bijgebouwd. In het ROP gaat het voornamelijk over waar we woningen willen bouwen en niet zozeer over de te bouwen aantallen per jaar. 
• Komt er ook een gebied zoals De Peinder Mieden?
  • Het is niet waarschijnlijk dat een nieuwe 'Peinder Mieden' wordt gerealiseerd, omdat dit veel ruimte vraagt. Provincie Fryslân maakt een dergelijke ontwikkeling ook niet eenvoudig mogelijk. De Peinder Mieden kon worden gerealiseerd omdat de nieuwe woningeigenaren wilden bijdragen aan het beheer van het kleinschalig landbouwgebied, dat voor de landbouw steeds minder interessant was geworden. Omdat een belangrijk deel van de Peinder Mieden niet geschikt was als nieuw woongebied (vanwege de grote milieuzone rond industrieterrein De Haven), is toen gekozen voor een concept van 'wonen in de natuur'. Maar op 3 juli, tijdens de tweede bijeenkomst, kunnen we hier natuurlijk verder over praten.

Verkeer

• Hoe zit het met het verkeer, want ik verwacht veel extra auto's. 
  • Woningbouw leidt altijd tot extra verkeer. Bij het ontwikkelen van woningbouwplannen wordt altijd naar de effecten op het verkeer worden gekeken. Zo nodig moeten als gevolg van die effecten maatregelen worden genomen, zoals bijvoorbeeld een extra ontsluitingsweg of verbetering van een bestaande weg. Bij een woningbouwplan zal de gemeente dan zo nodig ook een mobiliteitsplan opstellen. Bij verkeer is altijd aandacht voor voetgangers, fietsers en autoverkeer.  
• Worden hier dezelfde normen gehanteerd als in de Randstad?
  • Mobiliteit is een weerbarstig vraagstuk. De norm voor mobiliteit die we in Smallingerland toepassen, is anders dan in de Randstad. Bij het bepalen van de toe te passen norm, kijken we naar de beschikbaarheid van vervoersalternatieven. In de groten steden in de Randstad is bijvoorbeeld meer openbaar vervoer beschikbaar. Daar reken je dan met minder parkeerplaatsen en vervoersbewegingen per woning dan in een dorp in Smallingerland.
• Voor energie en bedrijven worden oppervlaktes genoemd. Voor wonen niet. Waar moeten we aan denken?
  • De benodigde ruimte voor het aantal woningen is onder andere afhankelijk van woningty-pes en kavelgroottes. Waar in Oudega behoefte aan is, kunnen we op 3 juli langer bij stil staan. Een gemiddelde dorpse woonwijk bestaat uit ongeveer 20 woningen per hectare.

Energie

• Opwekking van energie, 30 tot 35 hectare. Gaat dat dan om zonneparken op de grond? En waarom geen windenergie?
  • In het kader van de Regionale Energie Strategie heeft de gemeente in regionaal verband afspraken gemaakt over hoeveel duurzame energie er in 2030 moet worden opgewerkt. Wij gaan er vanuit dat de afspraken tot 2030 met zonneparken worden gerealiseerd, aangezien de provincie nog geen uitgewerkt beleid heeft voor windenergie. In het ROP probeert de gemeente ook de ruimtevraag in beeld te krijgen voor de lange termijn. Hierbij is rekening gehouden met de landelijke afspraak om in 2050 energieneutraal te zijn. Om aan deze afspraak te kunnen voldoen zal na 2030 de hoeveelheid  energie die duurzaam wordt opgewekt verder moeten groeien. Wij verwachten dit niet alleen met zonneparken te kunnen invullen. Daarom is in ROP ook gekeken waar in de gemeente ruimte zou kunnen zijn om windmolens te plaatsen. In het licht van bovenstaande moet worden opgemerkt dat de beschikbare capaciteit op elektriciteitsnetwerk op dit moment een belemmering vormt om aan de bovengenoemde afspraken te kunnen voldoen. Er is onvoldoende ruimte op het net om nieuwe zonneparken aan te sluiten. 
• Komen de zonneparken in het zicht te liggen?
  • Nee, dat hoeft niet. De ambitie van de gemeente is om zonneparken onderdeel te laten zijn van landschapsversterking en -ontwikkeling. Dat betekent dat naast de aanleg van een zonnepark ook flink geïnvesteerd wordt in de ontwikkeling van het landschap. Met die landschapsversterking kunnen zonneparken ook goed aan het zicht worden onttrok-ken. In het houtsingelgebied zijn er al sterke landschappelijke structuren die het gemak-kelijker maken om zonneparken uit het zicht te plaatsen. Maar ook in het veenweidege-bied zijn dergelijke gebieden in te richten. 
• De gemeente zegt in het ROP dat ze geen zonneparken in natuur wil en tegelijkertijd wil de gemeente wel zonneparken met natuur ontwikkelen. Hoe zit dat?
  • De gemeente wil geen zonneparken in bestaande natuurgebieden. De gemeente ziet in sommige delen van de gemeente, bijvoorbeeld op plekken waar de landbouw niet goed vooruit kan door natte omstandigheden en hoge waterpeilen, kansen om juist natuur te ontwikkelen. Dat kan dan in combinatie met zonneparken.

Natuur

• Wat zijn de plannen voor de ontwikkeling van de Hegewarren en waarom daar geen woningbouw?
  • In het recente verleden zijn tezamen met in- en omwonenden meerdere schetsplannen opgesteld voor de ontwikkeling van de Hegewarren. Uiteindelijk hebben provincie en gemeente gekozen voor het scenario 'Open en natuurlijk'. Dat plan gaat uit van natuur in combinatie met recreatief gebruik. Op dit moment loopt een onderzoek naar mogelijkheden voor moerasontwikkeling en naar het type en omvang dag- en verblijfsrecreatie dat binnen dit gebied mogelijk gemaakt kan worden. Ergens volgend jaar wordt dit afgerond.  Het is zeer de vraag of dit gebied geschikt is voor woningbouw in de zin van tientallen woningen. Daarvoor ligt het gebied wat teveel op het 'voeteneind'. Het ligt tamelijk ver van voorzieningen en de ontsluiting is niet echt gericht op het verkeer dat door een flinke woonbuurt wordt gegenereerd. Aanpassing van die ontsluiting is vanwege de slappe on-dergrond ook vrij duur. De ontwikkeling van de Hegewarren is eigenlijk geen onderdeel van het ROP. In samenspraak tussen provincie, gemeente en Wetterskip Fryslân wordt nu een concreet plan gemaakt dat uitgaat van het eerder al genoemde scenario.

Input vanuit de reactiekaarten

• Wat vindt u het meest waardevol aan uw dorp of wijk en zou u graag behouden of versterken?
  • Dorpse schaal;
  • Rust;
  • Ruimte;
  • Sfeer;
  • Goede voorzieningen.
• Wat vindt u van de keuzes? Wat is goed en wat ziet u liever anders?
  • Minder woningen, alleen voor de eigen behoefte;
  • Juist goed wat meer woningen, extra woningen is belangrijk voor voorzieningen en extra stimulans voor de recreatie
  • De noordkant van het dorp ligt het meest voor de hand voor woningbouw
• Welke voorwaarden zou u willen meegeven voor de ontwikkeling van het deelgebied waar u woont of werkt?
  • Een goede digitale bereikbaarheid/glasvezel voor Oudega;
  • Woningen voor ouderen en woonvormen die ‘elkaar helpen’ stimuleren
  • Ruimte voor inwoners om gezamenlijk of zelfstandig een eigen, duurzame woning te bouwen (zoals Peinder Mieden, maar dan met kleine(re) kavels
  • Goede verbinding met het openbaar vervoer
  • Appartementen en lage hoogbouw zou passen in het gebied rond de school
  • Goede afwisseling tussen huur- en koopwoningen en juist wat meer in het lagere segment (we hebben al veel dure woningen).
  • Ruimte voor een buurt- of wijkbatterij
  • Ruimte voor combi van wonen en werken
• Overige opmerkingen
  • Wat zijn de mogelijkheden voor een mantelzorgwoning op eigen erf?
  • Hoe gaan we de bestaande woningen meer energieneutraal maken\

Datum: 4 juni 2025
Locatie: Dorpshuis ’t Bynt, Boornbergum
Aantal aanwezigen: ongeveer 270 inwoners en belangstellenden + vertegenwoordiging gemeente (ambtelijk en bestuurlijk)

Algemeen

Op deze informatieavond over het ROP heeft de gemeente uitgelegd wat de bedoeling is van het ROP, wat de belangrijkste uitgangspunten zijn en wat het ROP voor Boornbergum en omgeving betekent. De uitleg gebeurde aan de hand van een presentatie. 

• Presentatie ROP Informatiebijeenkomst Boornbergum 4 juni 2025 (pdf 2,5 MB)

Deze avond van 4 juni is bedoeld om informatie te delen over het Ruimtelijk Ontwikkelperspectief en de eerste vragen te beantwoorden. Op een tweede avond, gepland op woensdag 9 juli, is er extra tijd en ruimte om voor wie dat wil verdiepend in gesprek te gaan over het ROP. Een uitnodiging voor deze avond volgt zeer binnenkort.
Hieronder zijn de vragen en reacties van de aanwezigen tijdens de informatiebijeenkomst in Boornbergum samengevat, net als de reactie van de gemeente. Tot de zomer gaat de gemeente op verschillende plekken in de gemeente in gesprek met haar inwoners. De feitelijke weergave van iedere bijeenkomst wordt in een verslag vastgelegd. Na de zomer deelt de gemeente een overkoepelende reactienota waarin wordt uitgelegd hoe de gemeente met alle reacties wil omgaan die zijn opgehaald in de verschillende bijeenkomsten.   

Samenvatting van de besproken punten

Algemeen

• In hoeverre is dit plan nu een concept of is het al definitief? 
  • De gemeente noemt het stuk geen plan maar een perspectief. Want het ROP geeft weliswaar richting, maar er zitten geen concrete plannen in. Het stuk is ook niet definitief. De komende tijd gaat de gemeente langs alle dorpen en andere belanghebbenden. De inbreng die daar wordt geleverd, neemt de gemeente mee bij de verdere verfijning van de plannen. Bovendien worden de omgevingseffecten van de plannen onderzocht in een omgevingseffectrapport (OER). In dat onderzoek kan de gemeente alternatieve ideeën meenemen die tijdens de gesprekken naar voren komen. Deze ideeën worden dan ook onderzocht als volwaardige optie.
• Waar komen de getallen die onder de afspraken liggen die de gemeente heeft gemaakt, zoals het aantal van 1500 woningen of de hectares voor bedrijventerreinen?
  • De gemeente legt uit dat dit afspraken zijn die in de regio worden gemaakt met buurgemeenten en provincie. Voordat deze afspraken worden gemaakt, worden eerst onderzoeken gedaan door onderzoeksbureaus of wetenschappelijke instellingen. Op basis van die onderzoeken worden aantallen bepaald en afspraken gemaakt. Het College van B&W heeft de afspraken opgenomen in haar collegeakkoord dat ook door de gemeenteraad is onderschreven.

Woningbouw

• Heeft de gemeente al enig idee hoe ze de woningen wil bouwen?
  • De gemeente legt uit dat het ROP daarvoor nog te abstract is. Het ROP heeft een groot zoekgebied aan waar ruimte gezocht wordt voor wonen, voor energie en voor landschapsversterking. De daadwerkelijke plannen worden gemaakt met Boornbergum (en Oudega als andere centrumkern) samen. De gemeente wil juist plannen maken die ook rekening houden met de wensen en opgaven en ideeën die in het dorp leven.
• Kan het aantal van 600 woningen ook omlaag, want het dorp is al flink gegroeid en het dorpse karakter is belangrijk? 
  • Het aantal woningen is geen doel op zich en staat ook niet vast. Het aantal kan omlaag, maar dat heeft ook consequenties voor de gemeente. In dat geval worden de gemaakte afspraken niet gehaald en kan de gemeente niet aan de woonbehoefte voldoen. Of er moeten meer woningen op een andere plek worden gebouwd.  Er is vaak gedacht dat er een eind zou komen aan de groei. Maar de praktijk blijkt weerbarstiger. Nog steeds is er vraag naar woningen. Dus de opvattingen van jaren geleden moeten we heroverwegen in de huidige tijd. De gemeente voelt zich wel verplicht naar de inwoners en de jongeren toe om te zorgen voor voldoende goede woningen. De gemeente begrijpt de zorgen over het dorpse karakter en wil graag in gesprek over de voorwaarden waaraan de woningbouw zou moeten voldoen. Niet voor niets is in het ROP al gesteld dat Boornbergum als dorp herkenbaar moet blijven. Boornbergum wordt niet vast gebouwd aan Drachten. De groene buffer tussen Drachten en Boornbergum is al eerder toegezegd en die is ook in het ROP opgenomen.
• Kunnen we niet veel meer inbreiden in Drachten in plaats van uitbreiden bij Boornbergum?
  • De gemeente kiest voor inbreiden voordat ze kijkt naar uitbreiding. In Drachten is niet voldoende ruimte om alle woningen te kunnen bouwen waar vraag naar is. Er zijn niet zoveel braakliggende terreinen en ook in Drachten wil de gemeente een fijne en gezonde leefomgeving realiseren. Dus niet al het groen kan worden opgeofferd voor woningbouw. Uitbreiding is noodzakelijk.
• Kunnen we niet beginnen met bouwen aan de andere kant van de A7?
  • De sprong over de A7 is aan de orde als de gemeente in een keer heel veel woningen kan en moet bouwen, rond de 4000. Zoveel woningen zijn nodig, omdat dan een zelfstandige woonwijk kan ontstaan met voorzieningen. Het is sociaalmaatschappelijk onwenselijk om slechts een klein deel te bouwen in een gebied waar nu geen voorzieningen zijn en de A7 een ruimtelijke belemmering vormt richting Drachten.  
• Kunnen we niet alle te bouwen woningen verdelen over alle dorpen?
• In alle dorpen is er ruimte voor woningbouw. In de meeste dorpen kiest de gemeente voor kwalitatieve groei, dus woningbouw dat in aantal en type die past bij het dorp. In de twee centrumkernen Oudega en Boornbergum kiest de gemeente voor extra woningen, meer dan de behoefte van het eigen dorp. Dat doet de gemeente om de centrumfunctie van beide dorpen te versterken. Zo legt de gemeente een stevige basis voor de voorzieningen die er zijn in de dorpen en voorzieningen die misschien nog komen met de groei van beide dorpen.
• Zijn er nog beperkingen voor het bouwen van de woningen, bijvoorbeeld door stikstof?
  • Stikstof speelt in Smallingerland gelukkig nog geen grote belemmerende rol bij de woningbouwprojecten van de afgelopen jaren. Op het moment dat de plannen concreter worden en er een beeld is van de plek(ken) en de aantallen woningen, zal de gemeente ook onderzoek moeten doen naar stikstofuitstoot. Overigens speelt ook netcongestie een rol. Doordat ons energienetwerk overbelast is, is het steeds vaker onzeker of woningen op het energienetwerk kunnen worden aangesloten. 
• Kunnen we de omvang van de kavels beperken, zodat er meer ruimte komt voor openbaar groen?
  • De aanwezigen waarderen de ambitie om in de plannen ruimte te geven voor sociale huur. Ook wordt er een oproep gedaan om na te denken over de omvang van kavels in de vrije sector. Niet om meer woningen op hetzelfde oppervlak te kunnen bouwen, maar om meer ruimte te vinden voor openbaar groen waar iedereen van kan genieten.
• Kunnen inwoners voorrang krijgen bij een woning? 
  • Een aantal jaren geleden mocht de gemeente geen voorrang geven aan lokale inwoners. Hoe de situatie nu is, moet worden nagegaan. Mochten die mogelijkheden er zijn dan wil de gemeente kijken hoe dat kan worden ingevuld.

Verkeer

• Hoe gaat de gemeente om met het verkeer en de infrastructuur in het ROP als er zoveel woningen bij komen?
  • Het dorp voelt nu al de overlast van (te) veel verkeer. De Nijewei wordt vaak gebruikt als sluiproute en door omrijders van de A7. De gemeente zal bij de uitwerking van de plannen zeker rekening houden met het verkeer. Onderdeel van de plannen is natuurlijk een goede ontsluiting. Om daar precieze en goede antwoorden op te kunnen geven, moeten de plannen een slag verder worden gebracht. De gemeente wil daar ook de kennis en de ideeën van de inwoners bij betrekken. Het ROP is te abstract om op dat schaalniveau al de goede uitspraken te doen.  
• Op de kaart staat een rode pijl met een fiets. Wat betekent dat?
  • Deze pijl duidt de snelfietsroute naar Drachten aan. Dit fietspad is een al langer gekoesterde wens die de gemeente graag wil realiseren.

Energie

• Een van de aanwezigen wil graag informatie toesturen over de duurzaamheid van windturbines. Die informatie is welkom bij de gemeente. Voor de volledigheid wordt gemeld dat bij Boornbergum geen windturbines zijn gepland.
• Is zon op land nog wel mogelijk en verstandig? Hagelbuien zijn een risico voor zonnepanelen. 
  • Het Rijk en de provincie staan op dit moment zonneparken op landbouwgrond niet toe. Dat standpunt is wat aan verandering onderhevig, omdat de gemaakte afspraken in het kader van de Regionale Energie Strategie (RES Fryslân) wel voor 2030 moeten worden nagekomen. Uiteraard is de gemeente ook voor zon op dak of boven parkeerplaatsen, want dan is er sprake van dubbel of meervoudig grondgebruik. Dat past bij de uitgangspunten van het ROP.  Als we als land duurzaam willen worden, moeten we ook allemaal de nadelen van deze doelen accepteren. Rijk, provincies en gemeenten hebben het Klimaatakkoord ondertekend. Nederland wil in 2050 CO2-neutraal zijn. Een ingewikkelde opgave met keuzes die ook een keerzijde hebben. De opgave kent ook veel onzekerheden, daarom is in het ROP op dit punt ook nog veel open gelaten. 
• Hoe zit het met het ‘Spaanse’ zonnepark dat twee jaar geleden het dorp overviel?
  • Destijds was 95% tegen een zonnepark zo dicht bij het dorp. De gemeente kijkt nu veel breder naar de ontwikkeling van zonneparken. Een zonnepark kan onderdeel zijn van landschapsversterking, zoals dat in het ROP staat verwoord. Dat speelt bij Boornbergum, maar bijvoorbeeld ook in het veenweidegebied. Daar kan een zonnepark gecombineerd worden met de ontwikkeling van nieuwe natuur. Een groot verschil met twee jaar geleden is dat nu de opwek van energie even belangrijk is als de ontwikkeling van landschap. Destijds lag de nadruk op de energieopwek. 

Lelylijn en werkgelegenheid

• Hoe reëel is de komst van de Lelylijn?
  • Het Rijk heeft onlangs een deel van het geld dat voor de Lelylijn was gereserveerd doorgeschoven naar de Nedersaksenlijn. Toch is de Lelylijn nog wel onderdeel van het rijksbeleid en wordt de lijn ook opgenomen in de Nota Ruimte. De ambitie voor de Lelylijn is er dus nog steeds, geld voor de aanleg ervan is er op dit moment niet voldoende. 
• Waarom willen we de Lelylijn? De demografische ontwikkeling in Fryslân (dalend aantal inwoners in de toekomst) staat toch haaks op deze lijn en de bijbehorende woningbouwaantallen?
  • Niet iedereen in de zaal is enthousiast over de Lelylijn. De gemeente legt uit dat de vier grote kernen van Fryslân (Sneek, Heerenveen, Drachten en Leeuwarden) samen hebben geconstateerd dat er geïnvesteerd moet worden in het tegengaan van de dubbele vergrijzing (meer ouderen die langer leven). Anders komt de regio en de provincie in een neerwaartse spiraal. Dat betekent, los van de Lelylijn, dat ook Smallingerland wil en moet investeren in woningbouw, in economie en in infrastructuur om een aantrekkelijke woonplek te zijn voor (jongere) inwoners. Waar de bereikbaarheid goed is, zeker via het spoor, ontstaat reuring en activiteit.
• Als we zoveel vergrijzing krijgen en ouderen die stoppen met werken, waarom hebben we dan extra bedrijventerreinen nodig?
  • In het ROP zit niet zoveel extra ruimte voor bedrijventerreinen. Alleen de ontwikkeling bij Azeven-Noord die al in de bestaande afspraken zit. Dit bedrijventerrein is bedoeld om groeiende bedrijven uit de gemeente de ruimte te geven en voor nieuwkomers in de gemeente. Zo kan de gemeente ruimte geven aan economische groei. Voor de andere bedrijventerreinen, zoals De Haven, wordt gekeken of door herstructurering ook inbreidingsruimte mogelijk is.  

Input vanuit de reactiekaarten

• Wat vindt u het meest waardevol aan uw dorp of wijk en zou u graag behouden of versterken?:
  • Dorpse karakter: kleinschalig en overzichtelijk;
  • Landelijke uitstraling, veel groen in het dorp;
  • Sociale cohesie en verbondenheid; iedereen kent elkaar;
  • Biodiversiteit en natuur;
  • Rust;
  • Ruimte, uitzicht, openheid;
  • Historie;
  • Coulisselandschap.
• Wat vindt u van de keuzes? Wat is goed en wat ziet u liever anders?:
  • Eerst de infrastructuur op orde, dan bouwen;
  • Goede ontsluiting en routes voor doorgaand verkeer richting A7;
  • Respecteer het recreatieve gebruik Heide/Skeanewei en houd de weg autoluw;
  • Goede groene buffer en geen hoogbouw aan de rand van de eventuele nieuwe woonwijken;
  • Compenseer woningbouw met natuurontwikkeling en investeringen in natuurbehoud;
  • Minder woningen;
  • Geen zonnepark;
  • Extra bedrijvigheid mag ook het MKB zijn, en niet alleen industrie.
• Welke voorwaarden zou u willen meegeven voor de ontwikkeling van het deelgebied waar u woont of werkt?:
  • Bouw woningen voor de vraag en zorg voor meer diversiteit zodat er doorstroming komt in het dorp, dat is belangrijk voor de leefbaarheid; denk aan starters, senioren, woongroepen, zorgwoningen en focuswoningen. Zowel koop als huur.
  • Een collectief met woningen voor ouderen, zoals een knarrenhof.
  • Voldoende sociale huur, ook als het financieel ingewikkeld is;
  • Goede fietsroutes;
  • Sportvoorzieningen versterken als er zoveel woningen komen. Idee: oude melkfabriek als plek voor een sportschool voor iedereen;
  • Een gezondheidscentrum met huisartsenpraktijk;
  • Goede verkeersremmende maatregelen;
  • Geen eentonige wijken met veel dezelfde woningen;
  • Hou het ruimtelijk en met ruimte voor groen/natuur;
  • Ontsluiting: ontlast de bestaande wegen.
• Overige opmerkingen
  • Moet energieopwek (een zonnepark) altijd in de buurt van waar de energie gebruikt wordt?
  • De Lelylijn lijkt randvoorwaardelijk voor de keuzes van de gemeente. Maar de komst is zeer onzeker.
  • Wat gebeurt er met het Fries Congrescentrum Drachten? Nergens in de regio is zo’n grote hal voor paarden.
  • Is er ook een minimum aantal woningen?
  • Is er ruimte voor financiële compensatie als het uitzicht veranderd (van weiland naar woningen)?
  • Wordt eventuele opwek van energie /een zonnepark commercieel geregeld?

Datum: 11 juni 2025 
Locatie: Kantine korfbal Atijd Kwiek in De Veenhoop
Aantal aanwezigen: ongeveer 60 

Algemeen

Op de informatieavond heeft de gemeente in de vorm van een presentatie een korte toelichting gegeven op de aanleiding, totstandkoming en de inhoud van het concept-Ruimtelijk Ontwikkel-perspectief (ROP). Hieronder zijn de reacties van de aanwezigen tijdens de informatiebijeenkomst in De Veenhoop en Goëngahuizen samengevat. 

• Presentatie ROP Informatiebijeenkomst De Veenhoop en Goëngahuizen 11 juni (pdf 2,6 MB)

Hieronder zijn de vragen en reacties van de aanwezigen tijdens de informatiebijeenkomst in Boornbergum samengevat, net als de reactie van de gemeente.  

Tot de zomer gaat de gemeente op verschillende plekken in gesprek met haar inwoners. De feitelijke weergave van iedere bijeenkomst wordt in een verslag vastgelegd. Na de zomer deelt de gemeente een overkoepelende reactienota waarin wordt uitgelegd hoe de gemeente met alle reacties wil omgaan die zijn opgehaald in de verschillende bijeenkomsten.   

Samenvatting van de besproken punten

Kwaliteit van de leefomgeving

• Wat is 'kwaliteit van de leefomgeving'?
  • Kwaliteit van de leefomgeving is één van de uitgangspunten voor de ruimtelijke keuzen in het ROP. Het vormt een breed begrip waarmee we uitdrukken wat we mooi en belangrijk vinden om te koesteren in onze omgeving en waarmee we in hoge mate rekening houden bij nieuwe ontwikkelingen.
• Schriftelijke reactie tijdens de avond
  • Ruimte en weidsheid zijn belangrijke kenmerken om te behouden (2x)

Woningbouw

• Kan er, vanwege het gebrek aan ruimte, ook meer in de hoogte worden gebouwd?
  • Meer gestapelde bouw vormt zeker een mogelijkheid om het aantal woningen per ha te kunnen vergroten. Met name in het centrum van Drachten is dat een goede mogelijkheid, maar ook in de dorpscentra kan aan het bouwen van appartementengebouwen worden gedacht.
• Krijgt de Veenhoop ook een plek voor woonuitbreiding? 
  • Nee, op De Veenhoop wordt alleen gebouwd naar 'aard en schaal' passend bij het dorp. Dat betekent dat op basis van behoefte in het dorp kan worden gebouwd. Er is geen noodzaak om extra woningen te bouwen om daarmee bestaande voorzieningen in stand te kunnen houden. De gemeente denkt in verband met de grote vraag naar woningen wel na over de mogelijkheid om vrijkomende agrarische erven te benutten voor woningbouw. Nu zijn de mogelijkheden daarvoor zeer beperkt. Wanneer een boer nu stopt met het agrarisch bedrijf, dan kan de gemeente in ruil voor het afbreken van 'ontsierende' en vaak verouderde stallen de mogelijkheid bieden om op het erf een nieuwe woning naast de voormalige bedrijfswoning te bouwen. Daarvoor moet dan ten minste 1.000 m2 worden afgebroken. Wordt meer dan 3.000 m2 afgebroken dat mogen er op basis van het provinciaal beleid twee woningen worden bijgebouwd. Dit heet de rood-voor-rood-regeling. De ervaringen met deze woningbouw zijn niet altijd even goed, omdat een of twee extra woningen op een voormalig agrarisch erf soms wat 'verdwaald' in de ruimte komen te staan. De gemeente onderzoekt nu in samenspraak met de provincie of dergelijke erven ook intensiever kunnen worden bebouwd waardoor de beschikbare ruimte beter wordt benut en de ruimtelijke kwaliteit wordt vergroot. Er wordt daarbij niet aan een specifieke leeftijdsgroep gedacht. 
• Schriftelijke reactie tijdens de avond 
  • Goed idee om ruimere mogelijkheden voor wonen op het boerenerf mogelijk te maken (3x).
  • Meer bewoners en minder recreanten.

Energie

• We willen geen windturbines! En ook geen zonneparken! 
  • Als samenleving willen we in 2050 geheel zijn overgestapt naar het gebruik van duurzaam opgewekte energie. De gemeente moet als eerste stap voor 2030 op grond van afspraken die in het kader van de RES (Regionale Energiestrategie) zijn gemaakt, voldoende duurzame energie opwekken vergelijkbaar met de opwek van een zonnepark van ca 35 à 40 ha. Die energie-opwek zou ook met behulp van windturbines kunnen plaatsvinden. Die nemen veel minder ruimte in beslag. Om een vergelijkbare hoeveelheid windenergie te kunnen opwekken zijn dan meerdere windturbines nodig. We zullen ergens in onze gemeente die zonneparken of windturbines moeten plaatsen. Het begint natuurlijk met het verminderen van de energievraag, bijvoorbeeld door isolatie en efficiëntere apparatuur. Energie die je niet verbruikt, hoef je ook niet op te wekken. Daarna kiezen we voor het zoveel mogelijk zelf opwekken van energie op het eigen dak. Helaas kan de gemeente eigenaren van bestaande daken niet dwingen om die met zonnepanelen te beleggen. Bij nieuwbouw kan dat wel. Als daken onvoldoende opbrengen, zullen we in de ruimte plekken moeten aanwijzen. Dat doen we bij voorkeur nabij de afnemers, dus nabij Drachten en de dorpen. Daarom zijn nabij Drachten en verschillende andere dorpen gebieden voor energieopwek aangewezen waar we verder zouden moeten onderzoeken hoe die opwek dan het beste kan worden vormgegeven. De belangrijkste locaties zijn de bedrijventerreinen De Haven en Azeven. Maar ook bij grootschalige woningbouwlocaties kan zonne-energie worden opgewekt. Welke vorm van opwek wordt gekozen, is een kwestie van diverse criteria, onder andere de beschikbaarheid van ruimte, maar ook hinder. Verder speelt op dit moment ook de zogenaamde netcongestie: niet alle opgewekte stroom kan via het stroomnet worden getransporteerd, omdat er soms meer aanbod van stroom is dan vraag naar stroom. Liander sluit daarom op dit moment ook geen nieuwe zonneparken en windturbines aan.
• Waarom windturbines langs het Polderhoofdkanaal? Dat is toch veel te ver weg?
  • Ruimtelijk/landschappelijk gezien worden opstellingen van windturbines op een lijn als het minst storend ervaren. Binnen onze gemeente zijn verschillende lange lijnen aanwezig die in aanmerking zouden kunnen komen voor zo'n lijnopstelling, namelijk de A7, de Wâldwei en het Polderhoofdkanaal. Uitgangspunt is dat energie wordt opgewekt in de buurt van de vraag naar energie, dus bij voorkeur binnen of nabij de bebouwde omgeving. Het plaatsen van meerdere windturbines langs het Polderhoofdkanaal is vanuit de die invalshoek dan niet de meest logische keuze. In het ROP is aangegeven dat het plaatsen van windturbines op of nabij onze bedrijventerreinen in Drachten (De Haven en Azeven-Noord) ook tot de mogelijkheden behoren. 
• Waarom geen kernenergie? 
  • Het rijk neemt het besluit of ook kernenergie tot de toekomstige mogelijkheden behoort. De gemeente heeft daar niet zoveel invloed op.
• Komen de zonneparken in het zicht te liggen?
  • In ons landschap zijn gebieden te realiseren waar zonneparken zoveel mogelijk aan het zicht kunnen worden onttrokken. Het houtsingellandschap is daarvoor geschikt, vooral wanneer de singels dan zo worden versterkt/verbreed dat je bij voorkeur ook in de winter niet of nauwelijks ziet dat er een zonnepark achter ligt. Maar ook in het veenweidelandschap zijn mogelijkheden. Je zou een nieuw soort petgatengebied kunnen maken vergelijkbaar met het gebied Petgaten De Veenhoop, waarbij dan geen water wordt gegraven, maar waarbij een zonnepark tussen de bomen wordt geplaatst. Dat is dan min of meer vergelijkbaar met een park binnen een houtsingelgebied. Plaatsen in het veenweidegebied die zich daar in de toekomst het beste voor lenen, zijn gebieden die mogelijk op termijn minder geschikt zijn voor landbouw. Vanwege de noodzaak om de maaivelddaling en CO2-emissie in het veenweidegebied te verminderen, worden momenteel bij Wetterskip Fryslân en provincie Fryslân plannen gemaakt om de polderpeilen in dit gebied te verhogen. Vanwege de behoefte om dan in grote hetzelfde peil te hanteren, zullen dan vast gebieden ontstaan die voor de landbouw vrijwel of geheel ongeschikt zijn. Energieopwekking zou dan wellicht wel mogelijk zijn. Uiteraard kan een dergelijk park door middel van beplanting aan het zicht worden onttrokken. Belangrijk is dat bij deze ontwikkelingen het opwekken van energie niet het hoofddoel is (zoals we hebben gezien bij reguliere zonneparken) maar een van de doelen, naast bijvoorbeeld natuur- of landschapsversterking.
• Is er ook ruimte voor kleine windmolens? 
  • De gemeenteraad heeft nog niet zo lang geleden het bestemmingsplan kleine windturbines in Smallingerland vastgesteld. Dat plan biedt de mogelijkheid om één of maximaal twee kleine windturbines bij boerderijen te plaatsen. De ashoogte van dergelijke turbines is niet hoger dan 15 m. Een voorwaarde voor vergunning is dat de elektriciteit van de turbines in grote lijnen ten behoeve van het agrarisch bedrijf moet worden geproduceerd. 
• Hoe verloopt de verduurzaming van gebouwen in onze gemeente?
  • Er is geen gemeentelijk plan aan de hand waarvan de verduurzaming van onze gemeente planmatig wordt uitgevoerd, gebouw voor gebouw. De gemeente geeft wel advies aan woningeigenaren (via een adviseur woningverduurzaming) en kan helpen bij het verduurzamen van woningen (via de inzet van energiecoaches en fixteams). Verder zijn er driemaandelijkse inloopavonden van het Energiecafé en helpt de gemeente bij het aanvragen van subsidies (provinciale en rijkssubsidies). De gemeente heeft geen compleet beeld van de huidige stand van zaken op het gebied van de voortgang van de verduurzaming.Voor het eind van volgend jaar moet de gemeente op grond van de Omgevingswet een warmteprogramma opstellen, waarin is aangegeven hoe de gemeente de verduurzaming van de gebouwverwarming wil verbeteren. Op dit moment wordt aan het opstellen van dat programma gewerkt.
• Schriftelijke reactie tijdens de avond 
  • In het rapport worden verschillende lange lijnen genoemd voor windturbines. Denk ook aan de kade langs de Wide Ie tussen De Veenhoop en Smalle Ee en langs de kade van de Kromme Ie.

Hegewarren

• Hoe staat het met de plannen voor de ontwikkeling van de Hegewarren?
  • In het recente verleden is een schetsplan opgesteld hoe de Hegewarren verder ontwikkeld kan worden. De gemeenteraad en provinciale staten hebben toen gekozen voor het ontwikkelscenario 'Open en natuurlijk'. Daarin passen natuurontwikkeling in combinatie met dag- en verblijfsrecreatieontwikkeling. Op dit moment loopt onderzoek naar onder meer moerasontwikkelingsmogelijkheden en recreatieontwikkeling dat ergens begin volgend jaar zal zijn afgerond. Dan moet blijken wat de ontwikkelingsmogelijkheden zijn en kan een plan worden opgesteld. 
• Zit de klasse Vavaarweg nog steeds in de plannen voor de Hegewarren?
  • Nee, er wordt geen nieuwe vaarweg door de Hegewarren gerealiseerd voor de vrachtvaart van en naar Drachten. Die vaart blijft op de huidige route. De gemeente streeft wel naar het opwaarderen van die route tot een Vavaarweg. 

Recreatie

• Welke koppelkansen ziet de gemeente bij peilverhoging in het veenweidegebied en recreatie?
  • De gemeente wil ook in de toekomst de landbouw perspectief blijven geven. Wanneer de polderpeilen in de toekomst in het veenweidegebied worden verhoogd, zal het verdienvermogen van de bestaande agrarische bedrijven verminderen. Het in ruimere mate toestaan van de recreatiefunctie op het boerenerf zou dan het verdienvermogen van een bedrijf kunnen vergroten.
• Schriftelijke reactie tijdens de avond 
  • Geen recreatie in de Hegewarren.
  • Slechts beperkte uitbreiding recreatie in deelgebieden 10 en 11